Amsterdam en de joodse gemeenschap zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Vanaf dat joden zich aan het begin van de zeventiende eeuw in de stad vestigden, maakten zij deel uit van het mozaïek van de stedelijke samenleving. Zij ontwikkelden zich tot trotse Amsterdammers met een eigen Amsterdams-joodse identiteit. Die lokaal-joodse identiteit is de focus van de oratie van Bart Wallet op woensdag 26 oktober a.s. in Amsterdam, waarin betoogd wordt dat dit een diepere en eerdere vorm van joodse integratie is dan de eind-achttiende-eeuwse en negentiende-eeuwse emancipatie en integratie in de Nederlandse natiestaat.

De moderne joodse geschiedenis is lange tijd bestudeerd vanuit de lens van integratie van joden in de natiestaat. Die focus heeft als gevolg dat vroegmoderne joodse gemeenschappen vaak als geïsoleerd en gesegregeerd worden voorgesteld, terwijl de emancipatie tot integratie en assimilatie leidt. In deze programmatische oratie wordt betoogd dat een kritische joodse stadsgeschiedenis nieuwe inzichten biedt in hoe joden via het lokale niveau zich verankerden in de stedelijke context. De sterke concentratie op natie en nationalisme blijkt lokale en diasporistische identiteiten deels onzichtbaar gemaakt te hebben. De stad Amsterdam, die in de achttiende eeuw uitgroeide tot de grootste joodse gemeenschap van Europa, fungeert daarbij als voornaamste casus. Daarbij wordt zowel aandacht besteed aan de positie van joden in de Amsterdamse stedelijke samenleving als de grote betekenis van Amsterdam in de bredere mondiale joodse wereld.

Prof. dr. B.T. Wallet, hoogleraar Joodse studies: vroegmoderne en moderne Joodse geschiedenis, in het bijzonder in Amsterdam: 'De lucht van Amsterdam maakt wijs'. Grondlijnen voor een kritische joodse stadsgeschiedenis.

Praktische informatie:
Datum oratie: 26 oktober 2022
Aanvang: 16.30 uur
Locatie: Aula - Oude Lutherse kerk, Singel 411, 1012 XM Amsterdam

Bron: UvA

Onder de noemer “Hoor je mij?” organiseert het Dominicanenklooster Zwolle een reeks activiteiten over de aloude biecht. Het biechten is misschien in onbruik geraakt, maar de thema’s van schuldgevoel, bekentenis, vergeving en verzoening zijn nog altijd actueel en herkenbaar.

Op 6 oktober wordt de reeks afgesloten met het programma “The Crack”. Die avond gaat een gelijknamige opdrachtcompositie dat die avond in première. Componist Kris Oelbrandt, tevens bewoner van het Dominicanenklooster Zwolle, laat in dit werk horen hoe schuldgevoelens doorbroken kunnen worden door openhartigheid, en hoe openhartigheid helend kan zijn. “Het litteken wordt tot bron van nieuw leven”, aldus de componist. De titel is ontleent aan het bekende citaat van Leonard Cohen: “There’s a crack in everything, that’s how the light gets in.”

In Oelbrandts muziek speelt stilte een grote rol. Ongetwijfeld is dat mede ingegeven door zijn verleden als trappistenmonnik, een bestaan dat getekend wordt door de stilte, het zwijgen, het zingen van het gregoriaans en het meditatief Bijbellezen (‘lectio divina’). Oelbrandt spreekt dan ook over ‘auditio divina’: telkens wordt een muzikaal fragment “geboren uit de stilte en keert daar bijna meteen weer naar terug”. Zoals een bekentenis het zwijgen doorbreekt, maar ook vraagt om iets nieuws, een vervolg.

Het Oneiros Ensemble, vertrouwt met Oelbrandts muziek, zal daarnaast het bekende meeslepende “Kol Nidrei” van Max Bruch spelen. Dat werk is vanouds verbonden met de joodse Grote Verzoendag (Jom Kipoer). Dit jaar valt die “Dag van Vergevingen” op 5 oktober. Dr. Leo Mock zal vertellen wat die feestdag betekent, in de traditie, vandaag de dag, voor zijn gemeenschap en voor hemzelf. Kan de oververhitte omgang met schuld, beschuldiging en bekentenis in maatschappelijke debatten van vandaag iets leren van zijn traditie?

Vanuit verschillende hoeken wordt, kortom, een licht geschenen op thema’s van schuldgevoel, bekentenis en verzoening. De prachtige Dominicanenkerk vormt het decor voor verstilling en reflectie, waaruit geput wordt uit verschillende religieuze en spirituele tradities.

Tickets kosten €12,50 (studenten €7,50) en zijn online te verkrijgen via www.dominicanenzwolle.nl en aan de deur. De avond begint om 20.00 uur, Dominicanenkerk Zwolle, Assendorperstraat.

Bron/foto: Klooster Zwolle

Joodse Lezingen gaat weer van start op zondag 2 oktober a.s. met als onderwerp ‘Waarom de Tora en het OT niet te lezen en te begrijpen zijn zonder uitleg van de Talmoed?’

Als u benieuwd bent naar wat Jacob Nathan de Leeuwe te zeggen heeft, kom dan zondag 2 oktober om 15.00 uur naar de synagoge aan de Paslaan 18 in Apeldoorn.

Jacob Nathan de Leeuwe (1950) is arts en groot kenner van de joodse traditie. Door zijn ouders werd hij in de joodse traditie opgevoed en leerde Talmoed met de huidige Opperrabbijn van Amsterdam A. Ralbag. De Leeuwe heeft talloze voorgangersfuncties binnen de joodse gemeenschap in Nederland vervuld en geeft cursussen voor beginners en gevorderden.

De lezing is gratis en u kunt ook gratis parkeren op 1 minuut lopen bij Menorah, Paslaan 11.

Joodse Lezingen is een onafhankelijk particulier initiatief en wil een podium bieden voor een Joods geluid.

Bron: Joodse Lezingen | Foto: Youtube

Voor liefhebbers organiseert Museum Sjoel Elburg het komende seizoen een interessante driedelige cursus over de Joodse wortels van de christelijke eredienst. Deze cursus is een aanrader voor eenieder die belangstelling heeft voor het jodendom en zich daarin wil verdiepen.

In het aan Israël toevertrouwde Woord (Ps. 147:19,20), de Tora of breder de Tenach, staat de mooie belofte dat Israël tot een zegen voor de volkeren mag zijn. Op tweeërlei wijze worden we op deze manier als volkeren aan Israël verbonden. Door ons te houden aan de basisprincipes van het leven, de zogenoemde Noachitische Geboden en/of in het geloof dat Jezus, een geboren Jood, de Messias van Israël is. Met name de christelijke kerk gelooft voorgoed met Israël verbonden te zijn en dat gelovigen uit de volkeren mede-erfgenamen van Gods beloften zijn. Ook erkent de kerk dat God Zijn verbond met Israël nooit verbroken heeft en dat de kerk niet de plaats van Israël heeft ingenomen. Vanuit de verbondenheid met Israël is christelijke eredienst ontstaan.

In de cursus komen de volgende onderwerpen aan de orde:
– tempel en synagoge als basis voor de kerk
– de dienst van Schrift en gebed in synagoge en kerk
– De Joodse achtergrond van doop en heilig avondmaal

Doelgroep: ieder die belangstelling heeft voor het jodendom en zich daarin wil verdiepen.

Docent: drs. Kees van den Boogert
Lestijden: drie woensdagavonden van 19.30-21.30 uur
Data: 19 oktober, 9 en 23 november 2022

Lesmateriaal: een reader met lesteksten; graag zelf een Bijbel meenemen
Cursusgeld: € 37,50

Aantal deelnemers: minimaal 12 en maximaal 18 cursisten

Locatie: educatiecentrum van Museum Sjoel Elburg, Graaf Hendriksteeg 2; parkeren op het Schootsveld aan de Zwolscheweg.

Aanmelden voor de cursus kan tot uiterlijk 5 oktober 2022 via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

Bron: Sjoelelburg.nl

Op 19 september werd de Yad Vashem-onderscheiding uitgereikt aan kardinaal De Jong, aartsbisschop van Utrecht tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij kreeg de onderscheiding onder meer vanwege zijn herhaaldelijke publieke verzet tegen de Jodenvervolging.

In een toespraak bij de uitreiking van de Yad Vashem-onderscheiding noemde de heer Simon, voorzitter van de stichting Vrienden van Yad Vashem, kardinaal De Jong “een zeer bijzonder mens, een mens die normen en waarden als hoogste ideaal voor zijn functioneren zag en daarnaar handelde.” En hij zei: “‘Le-kol iesj jesj sjem’: iedereen heeft een naam. Een naam die zijn ouders hem of haar gaven. De Joodse traditie is dat we namen onthouden, want je bent pas vergeten als niemand je naam meer noemt. En in die traditie willen we vandaag de naam noemen van hem die we gaan eren. Er waren er niet zoveel die als het geweten van Nederland optraden. De kardinaal was er één van.”

Lees hier verder.

Bron: Katholiekleven.nl | Foto: Pixabay

Midden in de zomer op zoek gaan naar woordvoerders van de kerken in Jeruzalem is een uitdaging. Aanleiding was het nogal onduidelijke bericht in De Kanttekening van 28 juni jl. waarin de ‘Palestijnse kerkenraad’ een oproep doet aan de Nederlandse Raad van Kerken om hun stem te verheffen tegen Israël.

Door: Jan Barendse

Het werd al snel duidelijk dat er geen Palestijnse kerkenraad bestaat, er bestaat wel een Raad van Kerken in het Midden-Oosten. Een kerkenraad geeft alleen leiding aan een lokale parochie of protestantse kerk en spreekt niet namens een groep kerken in een land of gebied.

In een gesprek met de Deken van de Lutherse Erlöserkirche in het hartje van de Oude Stad werd benadrukt dat de Lutherse Kerk de lijn volgt van haar moederkerk in Duitsland: Israël heeft volledig bestaansrecht en het Joodse volk een bijzondere rol in de heilsgeschiedenis. Daarom staat de Evangelische Kirche niet achter een boycot tegen de Joodse staat. Vanwege de vriendschappelijke relatie met Israel vinden zij dat zij wel hun stem mogen verheffen als er onrecht geschiedt, van welke kant dan ook. Van een oproep van ‘de’ Palestijnse kerken aan de Nederlandse Raad van Kerken of andere Westerse kerken had de Lutherse kerkleider niets gehoord. Wel had hij vernomen dat een Palestijnse pastor iets in die richting had geroepen. Maar hij sprak echt niet namens alle kerken verzekerde hij mij.

Een bezoek aan het Latijnse Patriarchaat in Jeruzalem was zó hartelijk dat een paar weken later nog een gesprek volgde. Monsignore Davide De Mello, de Kanselier van het Patriarchaat sprak met mij over een voorzichtig manoeuvreren tussen aan de ene kant de Moslims en aan de andere kant de Israëlische overheid. Het contact met de Joodse geestelijke leiders is uiterst hartelijk. De ontwikkeling sinds de zestiger jaren van de vorige eeuw door het document van het Tweede Vaticaanse Concilie ‘Nostra Aetate’ en meer recent het schrijven van Paus Franciscus ‘Fratelli Tutti’, heeft geleid tot meer begrip over en weer. ‘Het is een langdurig proces naar waar broederschap. Eerst met elkaar op ooghoogte komen’, geduldig luisteren, en erkenning geven aan pijn’, zei De Mello. ‘De RK kerk wil zich verre houden van politieke uitspraken en het oproepen tot het boycotten van Israël. Ja, de kerk heeft het moeilijk, ja, maar de Israëlische overheid respecteert de kerken en de Christelijke heilige plaatsen. Er is geen sprake van systematische agressie van Israël. Wel zou er sprake zijn van sporadische incidenten in de vorm van vandalisme in Christelijke heilige plaatsen, maar dat wordt niet gesanctioneerd door de overheid’. Bij het afscheid kreeg ik een hartelijke broederlijke omhelzing en het nadrukkelijke verzoek bij een volgend bezoek aan Jeruzalem even langs te komen voor een kopje koffie en een gesprek.

De rector van Christ Church, rev. David Pileggi, gaf aan dat het aantal Arabische Christenen in Jeruzalem en de Palestijnse gebieden de laatste jaren sterk aan het afnemen is. Veel van hen zijn geëmigreerd naar Amerika en Canada. Christelijke plaatsen als Nazareth en overwegend katholieke dorpen in Galilea hadden 50 jaar geleden een overwegend Christelijke bevolking. De druk kwam en komt volgens hem niet van de Israëlische overheid maar van de Moslims. Vooral in de Palestijnse gebieden hebben de Christenen het heel zwaar.

Baptisten pastor Ashkar vertelde mij dat zijn kinderen in hun tienerjaren verschrikkelijk gepest werden op school. In uiterste nood besloot deze vader zijn kinderen naar een Joodse school te sturen. Het gepest hield op…

Begrip hebben voor de moeilijke positie van Arabische Christenen in Israël en de Palestijnse gebieden is nodig. De Israëlische overheid betichten van het sanctioneren van geweld tegen Christen in Jeruzalem is gewoon niet waar.

Migdal, Israël,
Jan Barendse