Maar liefst 25 middelbare schooldocenten namen afgelopen weekend deel aan een indrukwekkende studiereis naar Auschwitz, georganiseerd door CIDI. De deelnemers werden in 4 dagen tijd ondergedompeld in de geschiedenis van de Holocaust en blootgesteld aan verschillende educatieve workshops en rondleidingen.
Lees hier verder.
Bron: CIDI | Foto: Pixabay
Veel christenen worden geraakt door het Jodendom. Door de geschiedenis, het geloof of de rijke cultuur van het Joodse volk, door hun band met Israël of door een ontmoeting met Joden in hun omgeving. Hoe is dat voor Yoel Koster (22), student theologie aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) in Groningen?
“Belangstelling voor het Jodendom is me door mijn ouders, die allebei theologie studeerden, met de paplepel ingegoten. Mijn profielwerkstuk op de middelbare school maakte ik met een paar klasgenoten over de Joodse gemeenschap in Enschede in en rond de Tweede Wereldoorlog. We spraken daarvoor ook met overlevenden. Najaar 2019 ben ik met het Nederlands Auschwitz Comité naar Auschwitz en andere Poolse kampen geweest. Bijzonder indrukwekkend. Mijn fascinatie ligt niet alleen in het verleden. Het zijn vooral de ontmoetingen met Joodse mensen die me bezighouden en waar ik van kan leren. De rabbijn van de Liberaal Joodse Gemeente in Amsterdam bijvoorbeeld is een vriend van mijn ouders en ook van mij. En tijdens de PThU Summerschool 2019 over Jeruzalem, waar christelijke, joodse en moslimstudenten bij elkaar waren, spraken we als studenten veel met elkaar. Ik heb het jodendom op allerlei momenten als een warme godsdienst met warme mensen ervaren.
Lees hier verder.
Bron: Petrus/PKN
Op 11 september 2023 vindt de jaarlijkse Ontmoetingsdag Kerk & Israël plaats. Deze keer staat het thema anti-judaïsme centraal. Een groot aantal deskundigen laat hun licht op dit thema schijnen waardoor de aanwezigen ontdekken wat anti-judaïsme is, waar het vandaan komt en hoe dit zich heeft genesteld in de vroege kerk. Ook wordt er stilgestaan bij hoe dit nog steeds doorwerkt in de huidige tijd.
Onder anti-judaïsme wordt verstaan het anti-Joodse denken en handelen. Dit betreft veralgemeniserende negatieve beelden vanuit Jodenhaat. (In onderscheid van antisemitisme dat later is ontstaan – deze term wordt gebruikt vanaf 1875.) Op deze ontmoetingsdag ligt de focus op anti-judaïsme binnen de kerk(dienst).
Programma
10.00 uur - Inloop met koffie of thee
10.30 uur - Welkom en toelichting (dagvoorzitter Koos Snaterse) & opening door dr. Eeuwout Klootwijk
10.45 uur - Prof. dr. Riemer Roukema, ‘Het ontstaan van anti-judaïstisch bijbellezen in de vroege kerk’.
Met voorbeelden van bijbelteksten uit het Nieuwe Testament, waarvan de uitleg in preken een negatieve beeldvorming in de hand werkte en als wapens tegen Joden werden ingezet. Gevolgd door een gesprek met de aanwezigen.
11.20 uur - Dr. Lieve Teugels, ‘Farizeeën: Huichelaars of heiligen?’
Wie waren Farizeeën nu precies? Wat beoogden zij? Wat is hun waardevolle bijdrage? Welke interne kritiek was er? Hoe discussieerden zij met elkaar? Hoe moeten we de verhouding tussen Jezus en de Farizeeën duiden?
Gevolgd door een gesprek met de aanwezigen.
11.55 uur - Dr. Ewoud Sanders, 'Beeldvorming over joden in Nederlandstalige jeugdverhalen, 1782-heden'
In woord en beeld weergeven waar en hoe anti-judaïsme voorkomt in hedendaagse kinder- en jeugdliteratuur.
Gevolgd door een gesprek met de aanwezigen.
12.30 uur - Lunch
13.30 uur - Ds. Bart Gijsbertsen, ‘Waar herkennen we anti-judaïsme in de kerk(dienst) vandaag?’
Welke gevolgen herkennen wij in onze kerk(diensten)? Van concrete voorbeelden van anti-judaïstische bijbeluitleg tot het verzwijgen van Israël in de kerk(diensten).
14.05 uur - Dr. Leo Mock, ‘Wat zien Joden als zij meekijken in de spiegel van de Kerk?’
Zijn er beelden, gezegden, spreekwijzen, uitdrukkingen in de kerk die voor Joden negatief zijn? Wat horen en zien Joden als zij contact hebben met christenen? Wat doet hen daarin pijn?
Gevolgd door een gesprek met de aanwezigen.
14.40 uur - Afsluiting
Aanmelden: kan via deze link.
Bron: PKN
Vooraf: Wat je even moet weten, is dat de PKN een ‘gelukwens’ heeft gestuurd aan de Joodse Gemeenschap om die te feliciteren met ‘75 jaar Israël’. Daaraan ging een correcte gelukwens van de Rooms Katholieke Kerk vooraf. Ik denk dat de PKN gedacht heeft: ‘Nu kunnen wij niet achterblijven’.
Door: Piet van Midden
Ik zou de felicitatie van de PKN gewoon terugsturen. Het is geen gelukwens. Het hart van de PKN ligt helemaal niet bij Israël. Het doet me denken aan de man die vóór me in de rij een bruidspaar kwam feliciteren. Hij gaf een hand en zei: "Hartelijk gefeliciteerd. Maar hoe zal je ex-vrouw zich vandaag voelen?" De bruidegom reageerde snoeihard: "We proberen te vergeten dat jij hier vandaag bent geweest."
Ik hoop dat de Joodse gemeenschap weet dat heel veel christenen binnen de PKN zich schamen voor hun kerkleiding. In 1948 rolde de hele Arabisch wereld over de zojuist opgerichte staat Israël heen. Het was niet Israël die die oorlog zocht. Er was een verdelingsplan door de VN opgesteld, inclusief Jeruzalem, waarmee Israël akkoord was gegaan. De Arabische partijen niet. Ze zouden Israël de zee in drijven. Dat is trouwens nog steeds de diepe wens van de militante Palestijnse wereld. Israël moet onderhandelen met een partij die maar één ding wil: de Joodse staat van de kaart vegen. Hoe voelt dat, zo’n tafel?
Daarvan is de gewone Palestijn van vandaag de dupe. Er zijn vooral verliezers als je oorlog zoekt. Mensen van je eigen volk zijn zomaar eerste slachtoffers. Al die zielige plaatjes die de PKN op het internet heeft gezet, die suggereren dat Israël de Arabische bevolking het land heeft uitgejaagd, vertellen het ware verhaal niet. Wat de wereld met Joden wil, weten we sinds de Holocaust helaas overduidelijk. En de Joden zijn terecht op hun hoede. Als de vos de passie preekt, boer let op je kippen.
Piet van Midden is voorzitter van het OJEC
Op zondagavond 15 mei wordt er in de Maartenskerk in Doorn een Hebreeuwse Psalmzangavond georganiseerd: een avond over de Psalmen zoals ze in de joodse traditie worden gezongen met chazan (voorzanger) Gilad Nezer, dr. Hanna Rijken en prof. Klaas Spronk. De avond wordt afgesloten met een gezongen avondgebed.
Hebreeuwse Psalmen
Deze zangavond staat in het teken van Hebreeuwse gezongen psalmen en hoe deze Psalmen klinken in de joodse eredienst. Gastspreker is chazan Gilad Nezer. Nezer is zanger van het Nederlands Kamerkoor en daarnaast leidt hij als chazan (voorzanger) de eredienst van de Liberale Joodse Gemeente in Amsterdam. Met deze brede muzikale achtergrond heeft hij een unieke blik ontwikkeld op de psalmen en de rijkdom aan muzikale interpretaties door de eeuwen heen. Tijdens de avond is er ook gelegenheid om zelf Hebreeuwse psalmen te leren zingen.
Programma
Praktische informatie
Locatie: Maartenskerk, Kerkplein, Doorn
Kosten: € 5 per persoon, dit is inclusief een kopje koffie of thee in de pauze.
De avond is onderdeel van de tweedaagse cursus 'De geest van de Psalmen' uit het nascholingsaanbod van de PThU voor predikanten van de Protestantse Kerk in Nederland. Nadrukkelijk is deze avond ook open voor anderen met belangstelling voor Psalmen.
Aanmelden: kan hier
Bron: PThU
Bij uitgeverij Van Warven in Kampen verscheen onlangs De ziel van Catharina van Harry Smit en Judith Boekel Smit. Dick Hage las het boek en schreef onderstaande recensie.
Door: Dick Hage
Bij sommige passages is het of je er zelf bij bent. Vooral de onderduikverhalen van Catharina zijn goed geschreven. Door het boek besef je hoe de oorlog heeft doorgewerkt en nog doorwerkt in de levens van kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen. De generatie die de verschrikkingen van de oorlog meemaakte heeft er over gezwegen en richtte de blik op de toekomst. Dat het er op neerkomt dat 100.000 (!) Nederlanders door de Duitsers in de kampen zijn vermoord, kwam in de tweede helft van de vorige eeuw niet naar boven. 28.000 Joodse Nederlanders zijn ondergedoken, waarvan 16.000 het hebben overleefd.
De auteurs Harry Smit en zijn dochter Judith Boekel Smit hebben hun eigen verhalen geweven door het aangrijpende relaas van hun moeder en oma, Catharina, over haar onderduikperiode. Je beseft dat Catharina in de onderduikgezinnen waar zij als 15-jarig meisje terechtkwam gewoon niets kon doen, alleen maar accepteren en doen wat er verlangd werd. Zij was Joods opgevoed en kwam terecht in christelijke omgevingen van helpende mensen. Diverse keren kreeg ze een andere naam. Alsof dat niks was.
Na verraad een nieuw onderduikadres vinden was niet gemakkelijk. Zo beschrijft Catharina ook een boer die niet uit angst voor de Duitsers een Joods onderduikertje niet wilde helpen, maar hij wilde haar niet bij hem laten onderduiken omdat de Joden nu straf kregen van God en daarin mocht geen verandering worden gebracht.
Catharina’s oudere zus was tijdens de oorlog christelijk geworden en liet zich dopen in 1944. Catharina zelf beschrijft hoe zij geleidelijk ingewijd raakte in de kerk en gelijk na de oorlog werd gedoopt. Gelukkig begreep haar moeder dat ze moeilijk haar kinderen de deur zou kunnen wijzen na de oorlog. Maar veelal braken Joden met de familieleden die zich tijdens of na de oorlog hadden laten dopen.
Harry zelf groeide op in een gereformeerd gezin waar geen enkel actief Joods leven was. Zijn moeders familie was in de kampen vermoord. Hij ging Theologie studeren en kwam daar zijn vrouw tegen. Harry’s dochter Judith groeide op als dochter van twee gereformeerde dominees, werd gedoopt en deed als 18-jarige belijdenis, zij beschrijft haar zoektocht naar haar Joodse identiteit.
Harry’s jongste broer Luuc sloot zich aan bij de Joodse gemeente in Zeeland en ging naar sjoel. Hij vierde de Sjabbat en de joodse feestdagen en had zelfs thuis een koosjere huishouding.
Je zou het boek samen met je vader moeten lezen of leen het uit aan je dochter. Verplicht op de boekenlijst van sociaal werkers die met oorlogstrauma’s te maken krijgen, zou ik zeggen. Omdat het zoveel verschillende gezichtspunten omvat.
Ik heb nog een tip voor je als lezer. Zelf ontdekte ik pas op bladzijde 106 dat de foto’s achterin het boek erg kunnen helpen om je een beeld te vormen van wie nou eigenlijk wie is in zo’n hele familie. Ook de stambomen voorin het boek zijn daarbij heel behulpzaam.
Boekgegevens:
Titel: De Ziel van Catharina | Auteurs: Judith Boekel-Smit, Harry Smit & Catharina Keizer | Uitgeverij: Van Warven | ISBN: 978 94 93288 56 0 | Prijs: € 22,95 | Voor meer info: klik hier.
Dick Hage is bestuurslid en webmaster van Stichting PaRDeS. Bovenstaande recensie werd eerder geplaatst op www.stichtingpardes.nl.
OJEC
Postbus 80
6710 BB Ede