De OJEC-lezing van cultuurhistoricus David Wertheim op donderdag 16 november over Over de 'ambassadeur van de Joden' en 'de Heren van de Kabbalah'. Opkomst en ondergang van de joodse zaak als Nederlands politiek instrument is helaas geannuleerd. 

De zaal waar de lezing zou plaatsvinden, in het gebouw van Stichting MerkAz in Utrecht, is gesloten in verband met de huidige situatie in Israël en Gaza. Het OJEC hoopt dat de lezing van Wertheim volgend jaar wel door kan gaan. Op deze website vindt u hierover t.z.t. meer informatie.

Bron: OJEC | Foto: Koos Breukel

Geen genocide in Gaza, daartoe roept een aantal actievoerders verhuld als theoloog op (Trouw, 17 oktober). De oproep waarmee ze naar de Tweede Kamer gingen, is volstrekt eenzijdig, erger het is beschamend voor de theologie.

Door: Ruben Vis

Geen genocide in Gaza, zegt een groepje theologen en actievoerders. Vooral mensen uit de christelijke splinterbeweging Kairos-Sabeel die met die hard anti-Israel-Joden als Jaap Hamburger en BIJ1-kandidaat Yuval Gal om het hardst roepen dat zich een genocide voltrekt in Gaza. Ze maken een lachertje van de theologie. Het is geen theologie maar een uiting van het onderbuikgevoel van mensen die zich meer aangetrokken voelen tot het gewelddadige handvest van de internationaal als terreurorganisatie beschouwde islamitische beweging Hamas dan de Onafhankelijkheidsverklaring van de staat Israel. In hun Geen genocide in Gaza-verklaring komt geen letter theologie voor. Wie voor Gaza gaat, laat de theologie blijkbaar thuis.

Niet serieus
Deze mensen zijn niet serieus te nemen als ze stellen: “We hebben allemaal met afschuw en ontzetting gekeken naar het geweld van Hamas tegen Israëlische burgers, zoals we al jaren doen als we horen over het geweld tegen Palestijnse en Israëlische burgers.” Hitler probeerde zijn wandaden tegen het Joodse volk nog te verhullen. Hamas, in IS-stijl, zette de gepleegde barbarij live op social media. Daar hebben deze theologen en activisten dus naar gekeken. Ik niet, ik kon het gewoonweg niet aanzien. Een woord van veroordeling volgt niet. Wat volgt is dat deze theologen onmiddellijk en zonder enig voorbehoud die barbarij, die ontstellende afslachting, op één lijn plaatsen met het geweld tegen Palestijnse (en voor de stabiliteit ook Israëlische) burgers. Daarna volgt een tirade tegen Israël, premier Rutte en EU-president Von der Leyen. Een veroordeling kwam er daarentegen wel van het OJCM, waarin Joodse kerkgenootschappen participeren met de Raad van Kerken en het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO).

Niet voldoende
De wereld is getuige hoe het grootste aantal Joden sinds de Holocaust in 24 uur is vermoord en gedeporteerd alsof het opnieuw 1940-’45 is. Maar dat schijnt allemaal nog niet voldoende te zijn om de mond vol te hebben van Gaza dat geregeerd wordt door een beweging waar de bevolking in 2006 zelf in meerderheid voor heeft gekozen.

Vrije Universiteit
De eerste ondertekenaar en kennelijk initiatiefnemer is Eline van de Kaaden, een MA-student theologie aan de Vrije Universiteit. De universiteit die het gedachtengoed uitdraagt van voormalig decaan prof. Bram van de Beek. Hij beweert dat Joden schuld hebben aan hun eigen Holocaust en dat Joden wat betreft de landbelofte zich tevreden moeten stellen met te fungeren als de Levietenstam. De stam die als enige van de Jacobsstammen geen eigen stamland had. Voor de Joden moet kennelijk ook als enige gelden dat zij geen land mogen hebben. Diens boek De Kring om de Messias, uit 2002 werd pas na protesten uit de vaart genomen in de theologie-opleiding. Zelf zag de VU er geen probleem in. Huidig VU-hoogleraar Bernhard Reitsma, voorttheologiserend op Van de Beek, knipt de band door tussen het Joodse volk en het land Israel. Wat hem betreft is voor Israël de ware rust niet in het land te vinden, maar alleen in God, zoals Hij zich in Christus heeft laten kennen. Die opvatting verklaart waarom Reitsma in een podcast eerder dit jaar zei dat de stichting van de staat Israël en de christelijke steun daarvoor de grootste belemmering is voor de verspreiding van het evangelie in de islamitische wereld. Weer een schuld die de Joden dragen. Ditmaal is de schuld van de Joden en hun staat Israël dat het evangelie niet verkondigd kan worden aan moslims.

Een andere ondertekenaar is Janneke Stegeman, prominent theoloog die doceert aan de VU. Tegen een verslaggever van het Nederlands Dagblad zegt Stegeman: ‘We zijn hier omdat Israëlische politici onmenselijke taal gebruiken over Gazanen, die ze allemaal verantwoordelijk houden en allemaal beschouwen als doelwit, die ze omschrijven als human animals.’

De uitdrukking ‘menselijke dieren’ is inderdaad gebezigd, door Yoav Gallant, de Israëlische minister van Defensie op 10 oktober in het verwoeste en uitgemoorde dorp Be’eri. Sprak Gallant over de bevolking van Gaza? Nee. Op een door Bloomberg verspreid filmpje zien we Gallant, met ondertiteling, zeggen ‘Hamas is het IS van Gaza. Hier vechten we tegen. We vechten tegen menselijke dieren’. Het is volstrekt duidelijk dat Gallant reageert op de terroristen van Hamas, en niet duidt op de bevolking van Gaza. Dat laatste is wat Stegeman er van maakt. Dit is demoniseren. Op 29 oktober predikte Stegeman in de Amsterdamse Dominicuskerk. Niet toevallig een van de kerken die het Gaza genocide-manifest op haar website had geplaatst. Daar herhaalde Stegeman haar verdraaiing: “Zodra er geweld is, laat staan zulk extreem geweld, staat menselijkheid op de tocht. En het is denk ik in de taal dat voor dat geweld ruimte wordt gemaakt. In de taal van politici die spreken over menselijke beesten, over elimineren, over totaal platgooien.”

Het kan allemaal vrijelijk worden gedoceerd, uitgedragen en gepredikt. Het leidt er uiteindelijk toe dat zelfs 1.400 doden in 24 uur en deportatie van Joden naar Gaza niet genoeg is om voor één keer eens te doen wat Rutte, Von der Leyen en Joden, Christenen en Moslims verenigd in het OJCM wel deden: veroordelen van Hamas en partij kiezen voor Israel. Op 7 oktober 2023 zijn Joden gedeporteerd. We dachten dat we de combinatie van ‘Joden’ en ‘deportatie’ nooit meer zouden meemaken.

Ruben Vis is bestuurslid van OJEC, Overlegorgaan van Joden en Christenen en van het Overlegorgaan Joden, Christenen en Moslims (OJCM).

Mbt Reitsma’s citaten:
- Bernhard Reitsma, Jezus definieert wat waar ‘Jodendom’ is, gedachtewisseling tussen dr. A.A. Spijkerboer en dr. B. Reitsma, in: Kontekstueel, juni 2007, 21-5
- Bernhard Reitsma in: Dick en Daniel geloven het wel, podcast, afl. 92, Kun je als christen Israël (nog) steunen, 27 jan. 2023, 6.40 min.

De Tilburg School of Catholic Theology van Tilburg University is op zoek naar een Universitair docent Judaïca.

Departement: Texts in Contexts
Locatie: Tilburg en Utrecht 
Wetenschapsgebied: Bijbelwetenschappen
Fulltime equivalent: 0.5 fte 
Duur arbeidsovereenkomst: 18 maanden voor externe kandidaten, met zicht op vast dienstverband 
Maandelijks fulltime salaris: minimaal €4.332 bruto en maximaal €5.929,- gebaseerd op salarisschaal 11.
Startdatum: zo mogelijk 1 januari 2024
Sluitingsdatum vacature: 6 november 2023

Functiebeschrijving 
De Tilburg School of Catholic Theology zoekt een enthousiaste collega voor de functie van Universitair Docent Judaïca bij het Departement Texts in Contexts. De taken bestaan onder meer uit:

– Het verzorgen van Nederlandstalige en Engelstalige cursussen Judaïca in Utrecht en Tilburg;
– Verrichten van onderzoek op het gebied van Judaïca en publiceren over het eigen vakgebied in wetenschappelijke vakliteratuur;
– Actief aantrekken van externe onderzoeksfinanciering;
– Actief participeren binnen de faculteit en het departement;
– Deelnemen aan relevante samenwerkingsverbanden rond joodse studies, in Nederland en op internationaal gebied;
– Openheid en bereidheid tot inzet voor interreligieuze dialoog.

Functie-eisen 
We zoeken het volgende profiel:
– Je bent gepromoveerd in een voor deze positie relevante (theologische) discipline;
– Je hebt aantoonbare ervaring met academisch onderwijs, bent een uitstekend docent en beheerst moderne onderwijstechnieken;
– Je kan steunen op internationale wetenschappelijke output;
– Je hebt ervaring met het begeleiden van studenten, onder meer gericht op thesisonderzoek;
– Je beschikt over uitstekende communicatieve vaardigheden en bent gericht op effectieve samenwerking met collega’s, ook in een interdisciplinaire context;
– Een goede beheersing van het Engels (minimaal CEFR-niveau C2 verplicht);
– Je toont wetenschappelijke integriteit;
– Je hebt bij voorkeur een BKO-certificaat;
– Je hebt kennis van en (doorleefde) ervaring met de Joodse traditie in brede zin;
– Je voldoet aan de eisen zoals verwoord in de Apostolische Constitutie Veritatis Gaudium. Kandidaten dienen een ‘permission to teach’ (venia docendi) te verkrijgen van de grootkanselier van de TST.

Persoonlijke kwaliteiten/talenten
– Je toont persoonlijk leiderschap: je neemt verantwoordelijkheid voor je werk en loopbaan, en beschikt over goede zelfkennis;
– Je hebt teamspirit: je weet je onderdeel van een team en geeft hier uiting aan in de samenwerking, het delen van kennis en ervaringen, en het bijdragen aan een open en inclusieve werkomgeving. 

Wat wij bieden 
De functie wordt ingedeeld als ‘universitair docent’ in het Nederlandse Universitaire functie-ordeningssysteem (UFO). Kandidaten ontvangen eerst een arbeidsovereenkomst van 12 maanden (voor interne kandidaten) of van 18 maanden (voor externe kandidaten). Bij gebleken geschiktheid en voortzetting in dezelfde functie wordt een dienstverband voor onbepaalde tijd aangeboden.

Lees hier verder.

Bron: TST

Per 1 oktober 2023 heeft de bisschoppenconferentie broeder Hans-Peter Bartels ofm benoemd tot de nieuwe voorzitter van de Katholieke Raad voor het Jodendom (KRJ). Hij volgt hiermee Gerard Rouwhorst op die twaalf jaar lang de voorzittershamer hanteerde. Reden genoeg om nader kennis te maken met Hans-Peter: wie is hij, wat zijn zijn opvattingen over de joods-christelijke dialoog en wat zijn zijn plannen voor de toekomst?

Door: Brigitte van der Heijden 

Het is sjabbat 29 Tishrei in het jaar 5784 volgens de joodse kalender. In Den Bosch is het 14 oktober 2023 en ik, interviewer van dienst, fiets naar het Stadsklooster San Damiano in Den Bosch, waar ik een afspraak heb met broeder Hans-Peter Bartels, een minderbroeder franciscaan. De nu 35-jarige Hans-Peter is sinds 2020 betrokken bij de KRJ, sinds 2021 als bestuurslid.

Hoe is de KRJ op je pad gekomen?
“In de zomer van 2020 werd ik gebeld door de toenmalige secretaris van de KRJ en diaken in Tilburg Cor Sinnema, die op zoek was naar nieuwe leden voor de Raad. Hij had te horen gekregen dat dit misschien iets voor mij was. Ik hoefde daar niet lang over na te denken. Het sloot namelijk heel goed aan bij mijn ervaringen die ik in het Bijbels museum had opgedaan en mijn werk daar in het teken van interreligieuze ontmoetingen; ik heb het altijd geweldig gevonden om dat te doen.
Het past óók bij mij als minderbroeder franciscaan. Wij franciscanen hebben interreligieuze ontmoeting heel hoog in het vaandel staan. De vraag van Cor vond ik met name bijzonder omdat tegenwoordig de interreligieuze dialoog synoniem lijkt te staan voor de dialoog tussen christenen en moslims. Ik vind het goed en belangrijk dat er ook een groep is die zich inzet voor contacten met joden. Niet alleen vanwege de geschiedenis, maar juist vanwege het heden. Er wonen in Nederland circa 40.000 joden, een minderheid. Als velen zich richten op de dialoog tussen het christendom en de islam, wil ik me wel richten op de dialoog met het jodendom. Die is namelijk even belangrijk.”

Lees hier verder.

Bron: KRJ

Het conflict tussen Israël en Hamas houdt de gemoederen in de hele wereld bezig. Voor de Liberaal Joodse Gemeente is de situatie een nachtmerrie. 'Het is één groot drama, met alleen maar verliezers', vertelt rabbijn Marianne van Praag in een gesprek met Den Haag FM. Sommige Joodse Hagenaars vrezen voor hun veiligheid. 'We hebben al veertig jaar bewaking, maar die is nu nog verder opgeschroefd.'

Lees hier het artikel.

Bron: Den Haag FM

In de nieuwe vierdelige EO-serie De weg naar Jeruzalem gaat programmamaker Natascha van Weezel in gesprek met een aantal bijzondere gasten die vertellen over hun fascinatie voor en hun relatie met het jodendom. Gasten in het programma zijn onder andere Dieuwertje Blok, Marcel Möring en de directeur van het Joods Cultureel Kwartier Emile Schrijver. Dit programma is een samenwerking van de protestantse redactie en de Joodse programmering van de EO.

“In De weg naar Jeruzalem vragen we niet ’wat vind jij ervan?’ maar ‘wat is jouw verhaal in Nederland met betrekking tot het jodendom?” aldus EO-eindredacteur Tom Mikkers. “Het programma doorbreekt het alleen maar kijken naar mensen als onderdeel van een groep. We kijken naar het individuele menselijke verhaal. Hoe blijft het Jodendom in Nederland levend in een snel veranderende samenleving? Welke rijke geschiedenis delen het jodendom en christendom? In vier afleveringen laten we dit zien aan de hand van bijzondere plaatsen en persoonlijke verhalen. In deze onrustige tijd is dat van onschatbare waarde.”

Gelukszoekers
In de eerste aflevering is tv-presentatrice Dieuwertje Blok te gast. Op 4 mei hield zij een indrukwekkende toespraak tijdens de Nationale Herdenking op de Dam. Dieuwertjes familiegeschiedenis is diep verweven met de schaduwen van de Tweede Wereldoorlog. Haar moeder zat ondergedoken en veel familieleden overleefden de oorlog niet. “Laten we de geschiedenis als inspiratiebron nemen voor hoe het anders kan en beter moet. We moeten altijd goed zijn voor de ander en oog hebben voor elkaar. Zo ben ik opgevoed. Ik kan daarom slecht omgaan met onrecht. In kleine dagelijkse dingen, maar ook tegen onrecht op het wereldtoneel. Ik hoor bijvoorbeeld regelmatig de term ‘gelukszoekers’ voorbijkomen wanneer het gaat om asielzoekers. Maar het is toch raar om deze mensen zo weg te zetten? Iedereen is op zoek naar geluk, dat is menselijk.”

Oorlogsdagboek
Veertien jaar na de dood van haar moeder Hennie vond Dieuwertje haar oorlogsdagboek. Hennie was zeventien toen de oorlog begon. “Mijn joodse achtergrond heeft me gevormd. Ik ben joods, maar ik ben vooral óók joods, want ik ben daarnaast vrouw, moeder, kind, geliefde en nog veel meer. Je doet mensen tekort als je ze beperkt tot hun afkomst, religie of de kleur van hun huid.”

Antisemitisme
“Mede door de recente ontwikkelingen in Israël is er in Joods Nederland grote bezorgdheid over het toenemend antisemitisme,” vertelt Alfred Edelstein, eindredacteur van de Joodse programmering van de EO. “75 jaar Israël heeft door de afschuwelijke recente gebeurtenissen een hele nieuwe wending gekregen die ook van grote invloed is op de Joodse gemeenschap in Nederland. Met de serie De weg naar Jeruzalem willen we een beeld geven van het leven van een aantal Joodse personen, hun vreugde, hun ambities en hun zorgen. Zonder oordeel.”

Joods Cultureel Kwartier
Een andere gast in deze serie is Emile Schrijver. Hij is algemeen directeur van het Joods Cultureel Kwartier en het Joods Museum in Amsterdam en bijzonder hoogleraar Geschiedenis van het joodse boek aan de Universiteit van Amsterdam. In elke aflevering laat Emile ons een bijzondere Joodse plek in Nederland zien en neemt hij ons mee naar de meest bijzondere plekken van het Amsterdams Joods Kwartier.
___

De weg naar Jeruzalem, vanaf zondag 29 oktober vier weken lang om 23.30 uur bij de EO op NPO 2.

Bron: EO