Van zondag 29 juni tot en met woensdag 3 juli werd in Warschau (Polen) een ledenbijeenkomst gehouden van de Internationale Raad van Christenen en Joden (ICCJ), een koepelorganisatie voor landelijke instanties die zich met de dialoog tussen en christenen en Joden bezighouden (zoals het OJEC). Om het jaar wordt er een conferentie georganiseerd die open is voor alle geïnteresseerden. Deze zal in 2026 in Hannover (Duitsland) worden gehouden. Dit jaar was er geen conferentie maar een ledenbijeenkomst, waarbij alle aangesloten landelijke organisaties maximaal twee leden mochten sturen voor vier dagen van ontmoeting en overleg.

Door: Alexis Szejnoga

Op zondagmiddag werd de 2025 Seelisberg Prize uitgereikt aan Professor dr. Barbara U. Meyer die werkzaam is aan de universiteit van Tel Aviv. Na inleidende woorden van kardinaal Ryś, aartsbisschop van Łódź, rabbijn Yitzhak Rapoport van de Joodse gemeenschap in Warschau, en enkele leden van de Poolse Raad voor Christenen en Joden, sprak professor Meyer over haar onderzoek naar “gedeelde heilige tijd” en de relatie tussen de Joodse sabbat en de christelijke zondag. De middag vond plaats in het gebouw van de Christelijke Theologische Faculteit en werd muzikaal omlijst door een muzikaal trio dat traditionele Pools en Joodse melodieën ten gehore bracht. De zondag werd afgesloten met een gezamenlijk diner om elkaar beter te leren kennen.

De maandagochtend stond in het teken van workshops in deelgroepen. Na een kort meditatief moment om de dag te beginnen, gingen de deelnemers uiteen om aan deze workshops deel te nemen. De workshops over de trilaterale dialoog (Joden, christenen en moslims) en de deep listening-methode om in dialoog te gaan waren erg inspirerend. Na een korte plenaire uiteenzetting over de situatie van protestanten in Polen was het tijd om te lunchen.

Maandagmiddag werd er uitgebreid en op verschillende manieren stilgestaan bij de bewogen geschiedenis van de Poolse Joden. Bij het Monument voor de Helden van het Ghetto werd een korte ceremonie gehouden, waarbij psalmen werden gezongen en een tiental Joodse slachtoffers van het naziregime met naam en verhaal werden herdacht. Ter afsluiting legden de deelnemers een steentje op het monument als teken van aanwezigheid en herinnering. Hierna werd een bezoek gebracht aan het museum POLIN, waar in deelgroepen en onder begeleiding van een gids de vaste tentoonstelling over de geschiedenis van Joden in Polen werd toegelicht. Het dagprogramma werd afgesloten met een bezoek aan de Nożyk-synagoge, waar we werden ontvangen door de Poolse opperrabbijn Michael Schudrich.

Op dinsdagochtend werd de tweede ronde workshops aangeboden. De eerste workshop die ik bijwoonde op dinsdag ging over de reacties van Joden en christenen in Amerika op de gebeurtenissen van 7 oktober 2023 en de daaropvolgende escalatie van geweld. In een eerlijke en open dialoog werden de verwachtingen, teleurstellingen en hoopvolle ontmoetingen en gesprekken belicht. Tijdens de laatste workshop van de bijeenkomst vertelde Ophir Yarden van het Rossing Center in Jeruzalem over onderzoek naar incidenten in Israël waarbij christenen het slachtoffer worden van beledigende of gewelddadige aanvallen door Joden. Zijn reflectie over de unieke dynamiek tussen Joden en christenen in Israël was verhelderend.

Op dinsdag werden er stadswandelingen onder begeleiding van een gids aangeboden. We bezochten de het Praga-district, op de oostelijke oever van de Vistula, dat tot de achttiende eeuw een onafhankelijke stad was, totdat het opging in de stad Warschau. Alle groepen eindigden hun stadswandeling voor de poort van de St. Johanneskathedraal in het oude stadscentrum. Daar werd afscheid genomen van de deelnemers die op woensdag niet zouden deelnemen aan de algemene ledenvergadering en die op dinsdagavond al naar huis terugkeerden.

Het laatste formele onderdeel van de bijeenkomst was de ledenvergadering op woensdagochtend. Omdat het ICCJ statutair in Duitsland gevestigd is, moet de ledenvergadering aan een aantal strenge Duitse criteria voldoen. Zo moet er een minimumaantal leden aanwezig zijn en van iedere delegatie moest van tevoren worden vastgelegd wie mocht stemmen tijdens de vergadering. Naast het goedkeuren van het de rapportages van de voorzitter, secretaris en penningmeester stonden er geen belangrijke punten op de agenda. Er werd wel kort gememoreerd aan het feit dat in 2027 de bijeenkomst plaats zal vinden in Seelisberg in Zwitserland. Tachtig jaar geleden vond daar de Noodconferentie over Antisemitisme plaats, die de interreligieuze dialoog tussen Joden en christenen een niet te onderschatten impuls heeft gegeven.

Al met al was de ledenbijeenkomst van het ICCJ een enerverende en inspirerende reeks van gesprekken en ontmoetingen die door alle deelnemers als een verrijking werd ervaren. Met nieuwe energie en nieuwe ideeën keren de deelnemers terug naar hun eigen landelijke organisaties.

Alexis Szejnoga is diaken in parochie St. Willibrord in Loon op Zand/Kaatsheuvel